Espargo-fèro
Asparagus acutifolius
Asparagaceae
Àutri noum : Aspàrgou, Espargasso, Roumanin-couniéu, Roumiéu-couniéu, Pèd-de-Róumi.
Nom en français : Asperge sauvage.
Descripcioun :L'espargo-fèro es uno planto bèn couneigudo de nòsti garrigo e éusiero. A la fin de l'ivèr sort de terro, èi lou moumen de l'acampa ! Pièi la tijo devèn duro coume uno co-rudo. Flouris tardié, raramen avans juliet.
Usanço :Coume l'avèn di, s'acampo à la primo pèr li meleto. La planto èi proun bono pèr la santa, richo en vitamino (A, B, C, PP...) e en sau mineralo (P, Mn...). Fai pissa (óudour de 1,2-ditiole) e es un pau lachativo.
Port : Aubret
Taio : 0,4 à 2 m
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Asparagus
Famiho : Asparagaceae
Ordre : Asparagales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 3 mm
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 800 m
Aparado : Noun
Juliet à óutobre
Liò : Garrigo
- Éusiero
- Champino
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Estenoumediterrano
Ref. sc. : Asparagus acutifolius L., 1753
Èlevou
Pinus cembra
Pinaceae
Àutri noum : Èlvou, Èlve, Éuve, Alvié, Auvié.
Noms en français : Pin cembro, Arole.
Descripcioun :L'èlevou (e si varianto dins la Tinèo) que ié dison peréu l'éuve en Ubaio, es un aubre de mountagno pas proun grand. Se recounèis à sis aguio groupado pèr 5 e à si pigno que caupon de grano manjadisso.
Usanço :L'èlve fai de pignoun que soun manjadis. Soun bos èi recerca pèr l'esculturo e li moble. "Se fahiò de caissos en èlve". L'èlve, as mancou besougn de lou tratar perqué a uno resino que las bèstios l'atacon pas (J.-L. Domenge in LMT, op.cit. p. 52). Es proun esta utilisa pèr lou rebouscage. L'òli essenciau èi vertuous contro lou tussi.
Port : Aubre
Taio : 3 à 20 m
Fueio : aguio escaumo
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Pinus
Famiho : Pinaceae
Ordre : Pinales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 5 à 8 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Si
Autour basso e auto : 1400 à 2500 m
Aparado : Noun
Jun à juliet
Liò : Melounié
- Sapiniero
- Relarg à rousage
Estànci : Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Pinus cembra L., 1753